• infekcije gornjeg mokraćnog sistema (upale bubrega i mokraćovoda – uretera)
• i infekcija donjeg mokraćnog sistema (mokraćne bešike i mokraćne cevi).

Bubrežno kamenje i pesak u mokraćnim putevima, giht.

Giht nastaje kada se kristali mokraćne kiseline nakupljaju u zglobovima. Najčešće zahvata veliki zglob nožnog palca, ali može zahvatiti i druge zglobove (koleno, skočni zglob, stopalo, ručni zglob i lakat). Uglavnom se javlja kod muškaraca preko 40 godina i žena u menopauzi.
„Napadi“ se često događaju preko noći, te unutar 12 do 24 sata, postoji jaka bol i oticanje obolelog zgloba. “Napadi” gihta obično traju 10 dana. Dijagnoza gihta se zasniva na simptomima, testovima krvi (otkriju se visoke vrednosti mokraćne kiseline) i pronalaženju kristala urata u zglobnoj tečnosti. Kod hroničnog gihta, RTG snimak ukazuje na oštećenje hrskavice i kostiju. Trenutno ne postoji izlečenje od gihta, ali uz pravilnu ishranu, zdrav stil života i adekvatnu upotrebu lekova, simptomi gihta mogu se zalečiti i sprečiti pojava ponovnih “napada”.

Često se na rutinskom–sistematskom pregledu otkrije prisustvo ciste na bubregu. Uglavnom je to slučajni nalaz ultrazvuka abdomena i ne predstavlja nikakav klinički problem ali zahteva redovne godišnje kontrole. Za razliku od obične ciste bubrega klinički problem zbog mogućih komplikacija predstavlja nasledna bolest – policistični bubreg. Pacijenti s policističnim bubrezima često imaju bolove u slabinama, umor, malaksalost i probleme s mokrenjem. Lek na žalost ne postoji, a lečenje je usmereno na ublažavanje simptoma i sprečavanje nastanka ozbiljnih komplikacija (bubrežne insuficijencije, hipertenzije, pojave karcinoma bubrega).

Renalna (bubrežna) hipertenzija je vrsta sekundarne hipertenzije koja se javlja kao posledica bolesti bubrega. Glavni uzrok je suženje (stenoza) arterije koja dovodi krv u bubreg (renalna arterija). Kod mlađih osoba, posebno žena, ona je uzrokovana stanjenjem mišićnog dela zida renalne arterije. Kod starijih osoba suženje je uzrokovano nagomilavanjem aterosklerotskih plakova koji sužavaju lumen renalne arterije. Sumnja na renalnu hipertenziju postoji ukoliko se hipertenzija javi kod mlađe populacije ili se radi o novonastaloj hipertenziji kod starijih pacijenata. Svrha dijagnostičkih pregleda je da se utvrdi da li postoji smanjen protok kroz bubrege kao i da li će uklanjanje suženja (angioplastika) imati smisla. Kod postojanja sumnje na postojanja renalne hipertenzije pored ultrazvuka bubrega, kolor doplera renalnih arterija i analiza krvi neophodno je uraditi i renalnu angiografiju.

Nefrozu karakteriše proteinurija (povišena koncentacija proteina u urinu), hipoproteinemija (snižena koncentracija proteina u krvi), hipoalbuminemija (snižena koncentracija albumina u krvi), edemi i povišena koncentracija holesterola i triglicerida u krvi. Najčešće se javlja u dečijoj dobi i kod odraslih osobe starosti između 18 do 30 godina života.

Oštećenja bubrežnih glomerula, koja dovode do nefroze, nastaju kao posledica upala glomerula, intoksikacije određenim lekovima, zbog prisustva tumora ili povišenog pritiska u venama bubrega. Mogući uzrok nefrotskog sindroma su i neke druge bolesti poput dijabetesa, reumatoidnog artritisa ili amiloidoze. Najčešći simptom nefrotskog sindroma su edemi (nenormalno nakupljanje tečnosti u tkivima). Oni se mogu pojaviti na zglobovima, licu (naročito očnim kapscima), ali i na bilo kom drugom mestu na telu. Koža iznad edema je napeta, sjajna i svetle boje. Edemi su meki i ako se pritisne prstom na edem, ostaju karakteristični otisci. Pored edema simptomi bolesti su glavobolja, gubitak apetita, a u težim oblicima bolesti mogući su i simptomi poput povišene telesne temperature, povraćanja i jakih bolova u abdomenu.

Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike pacijenta i detaljnih laboratorijskih analiza krvi i urina. Lečenje zavisi od primarnog uzroka oboljenja i oblika nefroze, ali se preporučuje pridržavanje strogih dijetetsko-higijenskih mera (redukcija unosa soli u organizam). U većini slučajeva prepisuju se diuretici (radi povećanja volumena mokraće), a od ostalih lekova najčešće se koriste kortikosteroidi pod strogim nadzorom nefrologa.

Hronična bubrežna insuficijencija (hronična bubrežna slabost) je bubrežna bolest kada dolazi do nepovratnog oštećenja bubrežnog tkiva (nefrona) što uzrokuje hroničnu nesposobnost uklanjanja otpadnih materija bubrežnim putem. Najčešći uzrok su učestale imunološke i neimunološke upale bubrega (glomerulonefritisi, pijelonefritis), trovanje živom, hronične infekcije urotrakta, urođene anomalije bubrega…

Početak hronične bubrežne insuficijencije je najčešće neprimetan (pacijent najčešće ne oseća nikakve simptome bolesti). Tek laboratorijske analize mogu ukazati na snižavanje glomerularne filtracije i defektnu sposobnost koncentracije te prisustvo priteina ili krv u urinu. Količina urina je ponekad sve veća zbog čega pacijent mora češće mokriti, a ponekad postupno sve manje mokri uz pojavu otoka (edemi). Kako bolest progresivno napreduje, dolazi do uremičke faze u kojoj dolazi do niza hematohemijskih promena. Uočava se porast ureje, kreatinina i mokraćne kiseline u biohemijskim analizama krvi, a često dolazi i do anemije. Ukupni proteini, kalcijum i natrijum su često sniženi, dok su kaliumj i fosfor ponekad povišeni. Registruje se poremećaj elektroliza u krvi. Zbog anemije pacijent se žali na opštu slabost i brzo zamaranje. Pacijent je bled, ima mučninu, gubitak apetita, i uporno štucanje, ponekad i povraćanje. Često je prisutna depresija, anksioznost i razdražljivost.

Većina tih simptoma nestaje kada pacijent počne sa terapijom – dijalizom. Moguća je primena peritonealne dijalize ili hemodijaliza koje se moraju obavljati redovno u planiranim vremenskim intervalima. Takođe je moguća opcija i transplantacija bubrega ukoliko nema medicinskih kontraindikacija za opštu anesteziju ili transplantaciju bubrega. Ukoliko ima kontraindikacija za transplantaciju bubrega bolesnik ostaje na hroničnom programu dijalize doživotno, što može trajati i nekoliko decenija.

Indikacije za uključenje u hronični program dijalize su: hiperkalijemija, hiperhidracija, azotemija i acidoza, koje se ne mogu korigovati konzervativnim merama.

Karcinom organa mokraćnog sistema možemo na vreme otkriti redovnim ultrazvučnim pregledima. Savetuje se obraćanje lekaru ukoliko se pacijent žali na bolove u slabinama, trbuhu i donjem delu karlice, učestalo mokrenje, a posebno pojave krvi u mokraći, tamnije boje urina ili bilo kakvih smetnji kod mokrenja. Najčešći je karcinom mokraćne bešike koji predstavlja oko 70% malignih oboljenja mokraćne beške. Najčešće se javlja kod osoba srednje životne dobi (50-70 godina). Rak mokraćne bešike je tri puta češći kod muškaraca nego kod žena. Dijagnoza se postavlja uzimanjem detaljnih anamnestičkih podataka, kliničkim pregledom, ultrazvukom, pregledom rektuma i vagine i laboratorijskih analizama, a potvrđuje se na osnovu urografije, citoskopije, angiografije karlice, limfografije i CT-a. Najčešći karcinom bubrega je adenokarcinom i češći je kod muškaraca nego kod žena, (obično kod muškaraca starijih od 50 godina). Ne zna se tačan uzrok ove bolest, ali poznati su neki faktori rizika poput pušenja, gojaznosti, zloupotrebe analgetika, a veliku ulogu igra i nasledni faktor. Bubrežne ciste kod pacijenata koji su na dijalizi mogu alterirati u maligne. Može se javiti i povišena telesna temperature, mršavljenje, anemija, umor, opšta slabost i pojava karakteristične palpabilne mase u području abdomena. Analizama se otkriva i povišena koncentracija kalcijuma i eritrocita, povišen krvni pritisak, Cushingov sindrom i izlučivanje mleka iz dojki, a nalazi jetrenih enzima su često poremećeni. Kod određenog broja pacijenata nema simptoma bolesti, ni bolova, sve dok se bolest ne proširi.

Posebna oblast kojom se nefrolog imunolog bavi je klinička imunologija.