Spirometrija
SPIROMETRIJA
Spirometrija je jedan od standardnih pulmoloških testiranja kojim se dobija uvid u ventilacionu sposobnost pluća. Spirometrija omogućava merenje plućnih kapaciteta i volumena.
Spirometrija se koristi za postavljanje dijagnoze i procene težine poremećaja ventilacije kod:
- opstruktivnih bolesti (bronhijalna astma, hronična obstruktivna bolest pluća, hronični bronhitis)
- restriktivnih bolesti pluća(intersticijalna plućna fibroza)
- mešovitih poremećaja vetilacije.
Ostale uloge spirometrije su u otkrivanje bolesti, praćenju težine i praćenju bolesti. Takođe može poslužiti za praćenje efekta primenjene terapije ili proceni neženih efekata leka. Sprirometrija je jedna od rutinskih metoda u preoperacijskoj proceni, proceni fizičke spremnosti i radne sposobnosti.
Kada je indikovana spirometrija?
- Kod dispneje sa ili bez vizinga ( glad za vazduhom, teškoća u disanju, nedostatak vazduha praćen subjektivnim osećajem otežanog disanja)
- Kod bolova u grudima ili ortopneje (mogućnost disanja samo u sedećem položaju)
- Kašalj koji duže traje sa ili bez iskašljavanja
- Cijanoza
- Oslabljen disajni šum
- Hiperinflacija na RTGu pluća i srca
- Poremećaj gasne razmene
- Poremećaj laboratorijskih parametara (policitemija)
Kako se izvodi spirometrija?
Test je jednostavan i bezbolan.
Testiranje obično ne traje duže od 10-15 minuta.
Izvodi se u sedećem položaju tokom koga pacijent diše kroz cev („usnik“- kartonski ili plastičan, namenjen za jednokratnu upotrebu) koja je povezana sa specijalnim uređajem, spirometrom. Prethodno se pacijentu postavi štipaljka na nos, kako bi disao samo na usta. Na početku testa pacijent diše lagano kroz usnik. Potom se pacijent zamoli da lagano izda sav vazduh iz pluća, udahnete maksimalno, zadrži dah, čvrsto stisnete usne oko usnika i što jače i brže izduva sav vazduh iz pluća (dok se pluća potpuno ne „isprazne“). Zatim se pacijent zamoli da diše normalno kako bi se odmorio. Test se obično ponavlja 3 puta kako bi se dobili što tačniji rezultati.
Spirometrija može izazvati blag zamor, blagu vrtoglavicu i nedostatak daha kratkotrajno nakon testa. Vrlo retko ovo testiranje može provocirati ozbiljne probleme sa disanjem.
Nije dozvoljeno izvođenje spirometrije kod:
- nedavno preboleog infarkta srca
- nedavne operacije oka (povećan intraokularni pritisak)
- nedavne abdominalne hirurške intervencije
- postojanja aneurizme torakalne ili abdominalne aneurizme ili cerebralne aneurizme (zbog moguće rupture tokom pregleda jer je povećan intratorakalni pritisak)
- postojanja neke akutne bolesti (vrtoglavica, mučnina, povraćanje)
- dijagnostikovanog pneumotoraksa
- hemoptizija nepoznate etiologije
Priprema za spirometriju
Pacijent će biti zamoljen da ne puši 1h pre planiranog testiranja.
Ukoliko lekar naglasi pacijent može biti zamoljen da izostavi uzimanje određenih lekova:
- 6h pre spirometrije izostavit uzimanje kratko-delujućih ß2 – agonista
- 12h pre spriometrije izostaviti uzimanje dugo-delujućih ß2 – agonistai,
- 6h pre spirometrije izostaviti uzimanje Ipratropium-a i Fenoterol-a
- 24h pre spirometrije izostaviti uzimanje Tiotropium-a
Obrok pre sirometrije treba da bude lagan.
Odeća pacijenta ne bi trebala da ga ometa u sprovođenju testa (preuska odeća može onemogućiti
maksimalani udah)…
“Normalne” vrednosti i kako se interpretiraju rezultati sprometrijskog testiranja
“Normalne” vrednosti sprometrijskog testiranja variraju od osobe do osobe.
Vrednosti spirometrijskog testiranja se tumače u odnosu na godine starosti visinu pacijenta, rasu i pol. Na osnovu nabrojanog lekar pre početka spirometrije proračunava referentne vrednosti za pacijenta. Potom se dobijene vrednosti upoređuju sa dobijenim tokom testiranja. Rezultat se interpretira kao normalan ukoliko su dobijene vrednosti 80% ili više od predviđenih vrednosti.
Spriometrija meri 2 ključne faktora:
- Forsirani vitalni kapacitet (FVC) i
- Forsirani vitalni kapacitet u prvoj sekundi (FVC1)
Spirometrija omogućava i izračunavanje FEV1/FVC odnosa. Ukoliko postoji opstrukcija disajnih puteva količina vazduha koju pacijent može brzo da izdahne biće smanjena. Ovo će se manifetovati sniženim vrednostima FEV1 and FEV1/FVC odnosa.
Forsirani vitalni kapacitet (FVC)
FVC predstavlja ukupnu količinu vazduha tokom brzog i forsiranog izdaha kome je prethodio maksimalni udah. FVC zavisi od brzine protoka vazduha kooz disajne puteve.
Za odrasle:
Patološka vrednost FVC se javlja kod opstruktivnih ili restriktivnih poremećaja pluća, kada su neophodna dodatna spirometrijska merenja radi determinisanja tipa poremećaja plućne funkcije. Nalaz može ukazivati na prisustvo opstruktivnog poremećaja plućne funkcije, restriktivnog poremećaja ili mešoviti tip.
Forsirani vitalni kapacitet u prvoj sekundi (FVC1)
FVC1 predstavlja maksimalnu količnu izdahnutom vazduha tokom forsiranog ekspirijuma u 1. sekundi ekspirijuma.
Tumačenje nalaza vrši se po klasifikaciji datoj u vodiču Američkog torakalnog udruženja:
FEV1 / FVC odnos
FEV1/FVC odnos je broj koji predstavlja procenat (%) ukupnog kapaciteta pluća koji pacijent izdahne u prvoj sekundi forsiranog ekspirijuma (izdaha). Što je veći procenat dobijen odnosom FEV1/FVC, a u odsustvu restriktivne bolesti pluća (koje uzrokuju normalan ili povišen odnos FEV1/FVC), pluća pacijenta su zdravija.
Nizak procenat FEV1/FVC ukazuje na opstrukciju disajnih puteva:
Kriva spirometrije, kriva protok vazduha u funkciji vremena
Kriva spirometrije, je kriva protoka vazduha u funkciji vremena. Ukoliko je nalaz ukazuje na opstrukciju kriva izgledao otprilike ovako
Težina HOPB je određena GOLD klasifikacijom
- FEV1 je forsirani ekspirijumski volumen u prvoj sekundi,maksimalno izdahnuta količina vazduha u prvoj sekundi. Kod zdravih osoba je iznad 80%, njegovo smanjene je znak opstrukcije.
- VK je vitalni kapacitet, količina vazduha koja se može maksimalno udahnuti ili izdahnuti, normalno oko 5 litara. Njegovo smanjenje je znak restriktivnih bolesti pluća.
Kontakt
TELEFON
021 442 224
066 442 224
063 502 200
EMAIL
office@limana.rs
LOKACIJA
Bulevar cara Lazara 81,
Novi sad
